5W1H là gì? Ví dụ thực tế công thức 5W1H

Reading Time: 7 minutes

5W1H là một phương pháp được sử dụng nhiều trong kinh doanh là tiếp thị sản phẩm. Với content, nếu bí ý tưởng hoặc rơi vào tình trạng không biết viết gì, hãy thử áp dụng khung tư duy 5w1h để ‘chữa cháy’ và có những content hiệu quả. Việc phân tích 5w1h sẽ giúp cho bạn có cái nhìn tổng quan về vấn đề kinh doanh một cách đúng đắn và hiệu quả. aVậy 5w1h là gì? Làm sao để áp dụng 5w1h một cách hiệu quả? Các doanh nghiệp đã sử dụng 5w1h như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé! 

Phương pháp 5w1h là gì?

5w1h là một phương pháp, mô hình được sử dụng để thu thập thông tin và từ đó đưa ra giải pháp để giải quyết vấn đề thông qua 6 câu hỏi. 6 câu hỏi này cũng là ý nghĩa và viết tắt của 5w1h đó là: Who (Ai?), What (Cái gì?), When (Khi nào?), Why (Tại sao?), Where (Ở đâu?) và How (Làm thế nào?)

Đây là bộ công cụ giúp bóc tách một chủ đề bất kỳ trong content marketing. Để hiểu hơn về 5w1h, bạn cần trả lời cụ thể từng câu hỏi như sau:  

• Ai liên quan đến vấn đề này? – Who
• Ở đâu diễn ra? – Where
• Cái gì đang xảy ra? – What
• Khi nào diễn ra? – When
• Tại sao nó xảy ra? – Why
• Nó xảy ra như thế nào? – How

 

 

Ví dụ 5w1h được Vietcetera sửa dụng 

Trước khi tìm hiểu hoặc phân tích một chủ đề bất kỳ, bạn đều cần tìm hiểu ra đưa ra câu hỏi để làm rõ vấn đề đó. Cùng xem qua ví dụ một bài báo trên trang Vietcetera để hiểu hơn về cách áp dụng 5W1H trong viết content.

What? Gia trưởng là gì?

Đây là phần đưa ra vấn đề, khơi gợi nguồn gốc và hoàn cảnh sử dụng của từ “gia trưởng” vào trước đây. Phần “From which” lại tiếp tục giải thích ý nghĩa và nguồn gốc của chiếc trend “gia trưởng”.

Why? Tại sao trend này phổ biến?

Phần này giúp người đọc hiểu được sự “khác biệt” giữa ý nghĩa của từ ‘gia trưởng’ trong trend và thực tế khác nhau như thế nào.

How? Cách dùng từ gia trưởng (trong cả 2 nghĩa: nghĩa phê phán, và nghĩa ‘bắt trend’).

Các bài viết trên trang Vietcetera luôn áp dụng một công thức ‘rút gọn’ của 5W1H, đó là What-Why-How (Cái gì/ Ai, Vì sao, Như thế nào). Chỉ cần trả lời 3 câu hỏi này cho một chủ đề/ từ khóa bất kỳ, bạn sẽ có ngay hàng loạt bài viết chất lượng trên trang web của mình!

5w1h- Bố cục bài viết sử dụng 5w1h

Đọc báo như VnExpress, Cafebiz, Dân Trí… nhiều; hẳn bạn sẽ nhận ra nhiều điểm chung trong bố cục các phần phải có trong một bài viết. Cụ thể 5 phần đó là:  

• Tiêu đề (Headline)
• Tên tác giả (Author) & Địa điểm/ ngày giờ viết bài (Dateline)
• Đoạn mở đầu (Sapo) 
• Đoạn phát triển (Body)
• Đoạn kết (Conclusion)

Tiêu đề bài viết (Headline)

Tiêu đề là yếu tố quan trọng nhất của một bài viết để thu hút độc giả tìm hiểu tiếp những gì được viết sau đó. Một tiêu đề hoàn hảo cũng phải tóm tắt thông tin, đẩy được yếu tố quan trọng nhất mà bài viết muốn truyền tải lên tiêu đề (headline), từ đó giữ chân người xem.

Ngoài ra, một tiêu đề hấp dẫn phải đảm bảo:

1. Tính gợi mở: Tiêu đề tốt nên gây tò mò.
2. Tính chức năng: Đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin cho độc giả, nhất là với dạng tin nóng (ai-cái gì-ở đâu-khi nào ngay và luôn tại tiêu đề).
3. Tính gãy gọn: Tiêu đề nên đơn giản và dễ hiểu.
4. Tính liên quan: Tiêu đề nên liên quan trực tiếp đến nội dung bài viết.
5. Tính đại diện: Tiêu đề nên đại diện cho toàn bộ nội dung bài viết.

Tên tác giả (Author Name) – Địa điểm/ ngày giờ viết bài (Dateline)

Cái này thì quá rõ ràng rồi. Bài viết trên báo chí, hoặc các trang thông tin, website uy tín cần có tên tác giả, ngày giờ viết bài để tạo uy tín cho người đọc, lẫn độ tin cậy khi Google AI quét qua nội dung của bạn.

Đoạn mở đầu (Sapo)

Phần viết Lead là phần quan trọng nhất của tin tức để độc giả hiểu được toàn bộ thông điệp của câu chuyện. Phần Lead trình bày thông tin quan trọng và đáng tin cậy nhất để thu hút độc giả đọc toàn bộ bài viết. Do đó, các nhà báo sử dụng chiến lược viết báo cáo 5W và 1H để giới thiệu sự quan trọng của tin tức.

Các cây viết nhiều năm kinh nghiệm sử dụng cách tiếp cận viết tin tức với năm câu hỏi 5W và một câu hỏi H cho phần Lead. Một phần Lead tốt làm nổi bật thông tin trung tâm của bài báo, thường gói gọi trong 1-2 câu, tức tầm trung bình 30-50 từ.

Đoạn phát triển (Body)

Phần thân báo cáo đề cập đến nội dung chính của tin tức, mô tả và giải thích các sự kiện. Đây là phần quan trọng nhất của bài viết, nó trình bày toàn bộ câu chuyện về vấn đề đó. Như trong ảnh minh họa, bài viết Kịch bản TikTok hài hước: Không chỉ ở lời thoại mà còn ở những yếu tố khác!, Thạch cũng sử dụng đúng khung tư duy, đặt câu hỏi 5w1h trong việc viết content này. 

_Vai trò của yếu tố hài hước trong kịch bản (tương đương với Why – Vì sao lại là kịch bản hài hước).

_Cách xây dựng kịch bản TikTok hài hước: ý tưởng – nhân vật, bối cảnh – khung kịch bản sơ bộ – lồng ghép gia vị hài hước vào kịch bản. (How & What – 1 kịch bản hài hước thì gồm những yếu tố nào, trình tự viết ra sao…).

_Các ví dụ, kịch bản mẫu (How – Áp dụng cụ thể kiến thức đó trong các kịch bản thực tế như thế nào).

Đoạn kết (Conclusion)

Tăng hiệu quả công việc với 5w1h?

Phương pháp 5W1H (Who, What, When, Where, Why, How) là một công cụ mạnh mẽ, giúp cải thiện hiệu quả công việc thông qua việc tổ chức, phân tích và lập kế hoạch một cách hệ thống. 

1. Hiểu toàn diện về vấn đề

Việc trả lời các câu hỏi cơ bản (Ai, Cái gì, Khi nào, Ở đâu, Tại sao, Làm thế nào) giúp bạn nắm bắt thông tin một cách đầy đủ về tình huống hoặc vấn đề nào đó. Từ đó, bạn có thể xác định được bối cảnh, các yếu tố liên quan và tác động trực tiếp đến sự vật, sự việc đó, đảm bảo cơ sở vững chắc để đưa ra quyết định.

2. Định hướng và xác định mục tiêu ưu tiên

5W1H giúp xác định rõ vấn đề (Ai chịu trách nhiệm?), mục tiêu (Cái gì cần đạt được?), và thời điểm quan trọng (khoảng thời gian nào là hợp lý?). Điều này giúp bạn tập trung vào các khía cạnh quan trọng, tối ưu hóa nguồn lực và thời gian để hoàn thành các mục tiêu một cách hiệu quả.

3. Tránh bỏ sót thông tin

Phương pháp 5w1h giúp phát hiện và khắc phục những lỗ hổng trong kế hoạch hoặc dữ liệu trước khi bắt đầu công việc. Việc đặt câu hỏi “Tại sao?” và “Làm thế nào?” sẽ giúp bạn đánh giá rủi ro và tìm cách giải quyết kịp thời. Từ đó tránh việc bỏ sót những thông tin quan trọng và đưa ra phương pháp giải quyết hợp lý.

4. Tăng cường khả năng giao tiếp và phối hợp nhóm

Trong các dự án đội nhóm, 5W1H giúp tất cả các thành viên hiểu rõ vai trò, nhiệm vụ của bản thân. Qua đó, nhóm trưởng dễ nhìn nhận được điểm yếu, điểm mạnh của từng cá nhân và phân chia nhiệm vụ sao cho phù hợp. Khi đã có thông tin cụ thể, nhóm trưởng có thể sắp xếp các viên một cách hợp lý, tránh lãng phí tài nguyên, nhân lực hoặc lặp lại các công đoạn không cần thiết.

5. Cải thiện tư duy logic và sáng tạo

Khi sử dụng 5W1H, bạn rèn luyện thói quen đặt câu hỏi và phân tích đa chiều. Điều này không chỉ giúp bạn xử lý vấn đề hiệu quả mà còn khơi nguồn ý tưởng sáng tạo. Áp dụng phương pháp 5W1H một cách linh hoạt và toàn diện, bạn có thể tăng cường khả năng ra quyết định, giảm thiểu sai sót và đạt được hiệu quả cao hơn trong công việc. Đây là công cụ không thể thiếu cho bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào muốn nâng cao hiệu suất và chất lượng công việc của mình.

Tổng kết

Bài viết trên đã tổng hợp một số thông tin về phương pháp 5w1h cũng như ví dụ, cách mà 5w1h áp dụng trong thực tế. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo một số phương pháp content khác dưới đây. Bài viết này hy vọng sẽ giúp bạn hiểu hơn 5h1h là gì và cách áp dụng cho hợp lý.

Tác giả: Thạch Trần, Hiếu Nguyễn