Hướng dẫn áp dụng bộ câu hỏi 5W1H khi viết content (Có ví dụ chi tiết)

Reading Time: 5 minutes

Công thức 5W1H vô cùng quen thuộc trong viết content đó là: ai, ở đâu, cái gì, khi nào, tại sao và như thế nào. Khi làm nghề content, nếu bí ý tưởng hoặc rơi vào tình trạng không biết viết gì, hãy thử áp dụng khung tư duy 5w1h để ‘chữa cháy’ và có những content hiệu quả nhé.

Tổng quát về bộ câu hỏi 5W-1H trong viết content

Đây là bộ công cụ bóc tách một chủ đề rất phổ biến trong content marketing. Cụ thể hơn, bạn sẽ cần hỏi những câu sau trước khi đặt bút viết về bất kỳ chủ đề nào.  

• Ai liên quan đến vấn đề này? – Who
• Ở đâu diễn ra? – Where
• Cái gì đang xảy ra? – What
• Khi nào diễn ra? – When
• Tại sao nó xảy ra? – Why
• Nó xảy ra như thế nào? – How

Gần như khi phân tích một chủ đề bất kỳ, bạn đều cần tự hỏi và trả lời những câu hỏi này trước khi viết. Cùng xem qua ví dụ một bài báo trên trang Vietcetera để hiểu hơn về cách áp dụng 5W1H trong viết content.

What? Gia trưởng là gì?

Đây là phần đưa ra vấn đề, khơi gợi nguồn gốc và hoàn cảnh sử dụng của từ “gia trưởng” vào trước đây. Phần “From which” lại tiếp tục giải thích ý nghĩa và nguồn gốc của chiếc trend “gia trưởng”.

Why? Tại sao trend này phổ biến?

Phần này giúp người đọc hiểu được sự “khác biệt” giữa ý nghĩa của từ ‘gia trưởng’ trong trend và thực tế khác nhau như thế nào.

How? Cách dùng từ gia trưởng (trong cả 2 nghĩa: nghĩa phê phán, và nghĩa ‘bắt trend’).

Các bài viết trên trang Vietcetera luôn áp dụng một công thức ‘rút gọn’ của 5W1H, đó là What-Why-How (Cái gì/ Ai, Vì sao, Như thế nào). Chỉ cần trả lời 3 câu hỏi này cho một chủ đề/ từ khóa bất kỳ, bạn sẽ có ngay hàng loạt bài viết chất lượng trên trang web của mình!

Áp dụng khung 5w-1h thế nào trong quá trình viết content chuyên nghiệp, content long-form?

Đọc báo như VnExpress, Cafebiz, Dân Trí… nhiều; hẳn bạn sẽ nhận ra nhiều điểm chung trong bố cục các phần phải có trong một bài viết. Cụ thể 5 phần đó là:  

• Tiêu đề (Headline)
• Tên tác giả (Author) & Địa điểm/ ngày giờ viết bài (Dateline)
• Đoạn mở đầu (Sapo) 
• Đoạn phát triển (Body)
• Đoạn kết (Conclusion)

Tiêu đề bài viết (Headline)

Tiêu đề là yếu tố quan trọng nhất của một bài viết để thu hút độc giả tìm hiểu tiếp những gì được viết sau đó. Một tiêu đề hoàn hảo cũng phải tóm tắt thông tin, đẩy được yếu tố quan trọng nhất mà bài viết muốn truyền tải lên tiêu đề (headline), từ đó giữ chân người xem.

Ngoài ra, một tiêu đề hấp dẫn phải đảm bảo:

1. Tính gợi mở: Tiêu đề tốt nên gây tò mò.
2. Tính chức năng: Đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin cho độc giả, nhất là với dạng tin nóng (ai-cái gì-ở đâu-khi nào ngay và luôn tại tiêu đề).
3. Tính gãy gọn: Tiêu đề nên đơn giản và dễ hiểu.
4. Tính liên quan: Tiêu đề nên liên quan trực tiếp đến nội dung bài viết.
5. Tính đại diện: Tiêu đề nên đại diện cho toàn bộ nội dung bài viết.

Tên tác giả (Author Name) – Địa điểm/ ngày giờ viết bài (Dateline)

Cái này thì quá rõ ràng rồi. Bài viết trên báo chí, hoặc các trang thông tin, website uy tín cần có tên tác giả, ngày giờ viết bài để tạo uy tín cho người đọc, lẫn độ tin cậy khi Google AI quét qua nội dung của bạn.

Yếu tố quan trọng giúp giữ chân người đọc: Đoạn mở đầu (Sapo)

Phần viết Lead là phần quan trọng nhất của tin tức để độc giả hiểu được toàn bộ thông điệp của câu chuyện. Phần Lead trình bày thông tin quan trọng và đáng tin cậy nhất để thu hút độc giả đọc toàn bộ bài viết. Do đó, các nhà báo sử dụng chiến lược viết báo cáo 5W và 1H để giới thiệu sự quan trọng của tin tức.

Các cây viết nhiều năm kinh nghiệm sử dụng cách tiếp cận viết tin tức với năm câu hỏi 5W và một câu hỏi H cho phần Lead. Một phần Lead tốt làm nổi bật thông tin trung tâm của bài báo, thường gói gọi trong 1-2 câu, tức tầm trung bình 30-50 từ.

Đoạn phát triển (Body)

Phần thân báo cáo đề cập đến nội dung chính của tin tức, mô tả và giải thích các sự kiện. Đây là phần quan trọng nhất của bài viết, nó trình bày toàn bộ câu chuyện về vấn đề đó. Như trong ảnh minh họa, bài viết Kịch bản TikTok hài hước: Không chỉ ở lời thoại mà còn ở những yếu tố khác!, Thạch cũng sử dụng đúng khung tư duy, đặt câu hỏi 5w1h trong việc viết content này. 

_Vai trò của yếu tố hài hước trong kịch bản (tương đương với Why – Vì sao lại là kịch bản hài hước).

_Cách xây dựng kịch bản TikTok hài hước: ý tưởng – nhân vật, bối cảnh – khung kịch bản sơ bộ – lồng ghép gia vị hài hước vào kịch bản. (How & What – 1 kịch bản hài hước thì gồm những yếu tố nào, trình tự viết ra sao…).

_Các ví dụ, kịch bản mẫu (How – Áp dụng cụ thể kiến thức đó trong các kịch bản thực tế như thế nào).

Đoạn kết (Conclusion)

Tóm gọn lại nội dung chính của bài viết là phần không thể thiếu của 1 content SEO đăng trên website. Phần kết luận lại nhấn mạnh một lần nữa các sự kiện trung tâm của vấn đề đã được báo cáo trong phần Lead và phần thân bài.

Với bài viết trên, mình hy vọng các bạn sẽ bắt đầu làm quen với cách triển khai bộ câu hỏi 5w1h vào quá trình viết content báo chí, content long-form nhé.

Tác giả: Thạch Trần, Hiếu Nguyễn